Walory krajobrazowe

Treść

Brzegi rzek, a zwłaszcza terenu źródeł rz. Potoku Zadębie porośnięte są zaroślami wikliny nadrzecznej poprzetykanej brzozą lub  przechodzącej w lasy olszowe. Sporą część nadrzecznych obszarów zajmują również zespoły zalewowych łąk i pastwisk. Miejsca te są terenem lęgowymi i miejscami wypoczynku ptaków wodno błotnych (żurawi, mew, rybitw i  sieweczek), w tym także gatunków zagrożonych w swoim bycie w skali całego kontynentu. Na rzekach, rz. Potok Zadębie i rz. Raciążnicy w okolicy m. Budy Kraszewskie osiedliły się bobry, obecnie w  ilości około 100 szt.

Lasy w województwie mazowieckim zajmują 80,1 tys. ha co stanowi 9,25% powierzchni lasów ogółem w Polsce. Ogólna powierzchnia lasów w  gminie Raciąż, wg stanu na dzień 31.12. 2003r., wynosi 3668 ha, co stanowi 14,7%, w tym: lasy państwowych gospodarstw leśnych 1374 ha i lasy gospodarstw indywidualnych 2 168 ha. Gatunkiem dominującym jest sosna, występuje również brzoza, dąb, olsza . Większe skupiska  lasów wyodrębniają się w pasie północnym. W większości nie stanowią one zwartych połaci, są porozcinane gruntami rolnymi, użytkami zielonymi i nieużytkami. Dużą grupę stanowią małe kompleksy leśne  porozrzucane po całej gminie. W znacznej mierze rosną one na siedliskach podmokłych i spełniają rolę zadrzewień . 

Nadzór nad zalesieniami sprawują Nadleśnictwa : Płońsk, Ciechanów. Rocznie na terenie gminy zalesia się około 5 do 10 ha gruntów porolnych.

W ekologiczny system obszarów chronionych gminy Raciąż wchodzi fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu ustanowiony uchwałą nr 59/X/90 WRN w Ciechanowie z 23.04.1990r. Jest to tzw. Obszar Nadwkrzański związany z pradoliną Wkry i jej dopływów. Łączna powierzchnia Obszaru Chronionego Krajobrazu w granicach gminy wynosi 8 904,04 ha, tj. 35,6% ogólnej powierzchni i zajmuje północno - zachodnią część gminy. Cechą charakterystyczną Obszaru Nadwkrzańskiego to tereny rolno-leśne i łąkowo-pastwiskowe. Pomimo przekształceń wiele gatunków roślinności leśnej, łąkowej i torfowiskowej pozostało na tych obszarach, tworząc bogactwo nisz ekologicznych, które powinny być objęte ochroną prawa miejscowego.

Na uwagę zasługują tu kompleksy torfowo-bagienne jak:
▪ miedzy Kocięcinem Brodowym, Komuninem Nowym, łącznie z lasem olchowym w południowej części,
▪ bagno Rogale na gruntach wsi Charzyny,
▪ obszar bagienny na północnym skraju gminy w gruntach wsi Unieck,
▪ obszar źródłowy rz. Potok Zadębie na północ od Żychowa, przechodzący na zachód w bagienną doline tego cieku, aż do Krzyżaka Kodłutowskiego, zamknięty od zachodu formacjami wydm,
▪ kompleks bagienno-torfowy na północ od wsi Kraszewo Gaczułty towarzyszący dolinie rz. Raciążnicy z formacjami towarzyszących mu wydm parabolicznych.

Druga formą prawnej ochrony obszarów na terenie gminy Raciąż są użytki ekologiczne. Rozporzadzenie Wojewody Ciechanowskiego ustanowiono następujące użytki ekologiczne:
▪ użytek nr 27 we wsi Drozdowo leśnictwo Kiełki o pow. 2,56 ha,
▪ użytek nr 28 we wsi Kruszenica leśnictwo Kiełki o pow. 0,35 ha,
▪ użytek nr 29 we wsi Kruszenica leśnictwo Kielki o pow. 3,09 ha .

Parki zabytkowe i wpisane do rejestru zabytków są w; Drozdowie, Kaczorowach, Kraśniewie, Żukowie Wawrzonki. Część parków podworskich uznano za zabytkowe, lecz nie są do tej pory objęte scisłą ochroną konserwatorską. Są to parki lub jedynie ich pozostałości, a nawet ślady, we wsiach; Dobrska Kolonia, Młody Niedróż, Strożęcin, Kraszewo Sławęcin, Unieck, Wępiły, Stary Komunin, Kossobudy, Koziebrody, Łempino, Szapsk.
Wszystkie te parki skupiają w swych granicach liczne egzemplarze drzew, w znakomitej ilości mające rangę pomników przyrody. Znaleźć tu można dęby szypułkowe, graby pospolite, lipy drobnolistne, kasztanowce, klony, buki, wiązy, modrzewie jesiony świerki pospolite . Wszystkie parki na terenie gminy są w bardzo złej kondycji, wymagają działań porządkowych i i pielęgnacyjnych .

Ochroną prawną objęte są następujące pomniki przyrody ożywionej:
▪ dąb szypułkowy na terenie prywatnym we wsi Kocięcin Tworki ,
▪ lipa drobnolistna na granicy dawnego parku wiejskiego w Wępiłach ,
▪ lipa drobnolistna w sąsiedztwie dworku na terenie parku podworkiego w Dobrskiej Kolonii,
▪ 2 lipy drobnolistne na terenie prywatnym w Kodłutowie, przy drodze Raciąż-Unieck,
▪ dąb szypułkowy na gruncie prywatnym we wsi Kodlutowo ( około 300 m od drogi Raciąż-Unieck,
▪ lipa drobnolistna na terenie parku w Łempino,
▪ aleja grabowa przy leśniczówce w Młodym Niedrożu,
▪ jesion wyniosły i buk pospolity na terenie parku podworskiego w Wępiłach ,
▪ jałowiec pospolity na terenie prywatnym w pólkach Raciąż,
▪ drzewostan jałowcowy we wsi Budy Kraszewskie, na terenie lasów nadleśnictwa Ciechanów .